Nordycka Wiki
Advertisement
Týr_-_Ormurin_Langi

Týr - Ormurin Langi

Ormurin Langi w wykonaniu fareskiego zespołu Týr

Ormurin Langi (pol. Długa Wstęga) - pochodząca z Wysp Owczych ballada heroiczna (far. kvæði) stworzona przez Jensa Christiana Djurhuusa ok. roku 1830. Pieśń składa się z 86 zwrotek w języku farerskim opisujących historię norwerskiego władcy Olafa Tryggvasona. Tytuł pieśni nawiązuje do należącego do niego statku (w staronordyckim - Ormrinn Langi).

Tło historyczne[]

Svolder, by Otto Sinding

Bitwa pod Svolder na obrazie Otto Sindinga

Pieśń opisuje bitwę morską stoczona we wrześniu 999 lub 1000 roku na Morzu Bałtyckim (w cieśninie Oresund, koło wyspy Svolderoie) pomiędzy siłami króla Norwegów Olafa Tryggvasona a jego przeciwnikami - koalicją szwedzko-duńską. Opis bitwy zachował się w sadze islandzkiego barda Snorriego Sturlusona "Heimskringla".

Pierwsze zwrotki wspominają o zdradzie wspierającego Norwegów jarla Jomswikingów Sigwaldiego. Wycofał on swoich ludzi i wziął udział w walce po stronie koalicji.

Bitwa zakończyła się tzw. skokiem królewskim - Olaf Tryggvason rzucił się do wody. Nie wiadomo do dziś, czy chciał dopłynąć do innych okrętów norweskich czy też popełnić samobójstwo. Skończył się on śmiercią Tryggvason i przesądził o klęsce Norwegów. Od tej chwili nie stanowili już liczącej się w rejonie Morza Bałtyckiego siły.

Wykonania[]

  • Wybrane fragmenty Ormurin Langi (dziesięć zwrotek) w "mocniejszej" aranżacji znalazły się na płycie "How Far to Asgaard" Týra wydanej w roku 2001. Zwrotka 30. w oryginalnym tekście występuje w piosence jako ostatnia.

Tekst i tłumaczenie[]

Wersja oryginalna[1] Wersja angielska[2][3] Wersja polska[4]

  1. Vilja tær hoyra kvæði mítt,
     vilja tær orðum trúgva,
     um hann Ólav Trúgvason,
     higar skal ríman snúgva.

  Niðurlag: Glymur dansur í høll,
            dans sláði í ring!
            Glaðir ríða Noregs menn
            til Hildar ting

  2. Kongurin letur snekju smíða
     har á sløttumsandi;
     Ormurin Langi støstur var,
     Sum gjørdur á Noregis landi.

  3. Knørrur var gjørdur á Noregis landi,
     gott var í honum evni:
     átjan alil og fjøruti
     var kjølurin millum stevni

  4. Forgyltir vóru báðir stavnar,
     borðini vóru blá,
     forgyltan skjøldá toppi hevði,
     sum søgur ganga frá.

  5. Kongurin situr á hásæti,
     talar við sínar dreingir:
     Vit skulu sigla tann salta sjógv,
     tað havi eg hugsa so leingi.

  6. Berið nú fram tey herklæðir
     við brynju og blonkum brandi,
     síðani leggjifrá landi út,
     og siglið frá Noregis landi !

  7. Fróir og glaðir sveinar mæltu:
     Harri, vit skulu fylgja tær,
     um enn tú fert í frið ella stríð,
     vit óttast ei bratta brynju.

  8. Har kom maður oman av bergi
     við sterkum boga í hendi:
     Jallur tín av Ringaríki
     hann meg higar sendi.

  9. Kongurin so til orða tekur
     bæði við gleði og gamni:
     Sig mær satt, tú ungi maður,
     hvat er tú nevndur á navni?

 10. Einar skalt tú nevna meg,
     ið væl kann boga spenna,
     Tambar eitur mín menski bogi,
     ørvar drívur at renna.

 11. Hoyr tú tað, tú ungi maður,
     vilt tú við mær fara,
     tú skalt vera mín ørvargarpur
     Ormin at forsvara.

 12. Gingu teir til strandar oman,
     Ríkir menn og restir,
     lunnar brustu og jørðin skalv:
     teir drógu knørr úr nesti.

 13. Vundu upp síni silkisegl,
     út í havi ganga;
     so er sagt, at kongurin
     hann stýrdi Orminum Langa.

 14. Hetta frættist víða um landi,
     at Noregis menn teir sigldu;
     Danimark kongur og Svøríkis kongur
     ráðini hildu saman.

 15. Danimark kongur og Svøríkis kongur
     gingu saman í ráð,
     hvussi teir skuldi fáa Noregis kong
     skjótt av døgum.

 16. Senda teir boð til Eiriks Jall
     í væl teir borin til evna,
     hann skal fylgja í ferðini við,
     sín faðirs deyð at hevna.

 17. Eirikur gongur for kongar inn
     við brynju og reyðum skjoldi:
     Ólavur kongur av Noregi
     mín faðirs deyða voldi.

 18. Jallurin stendur á hjállargólvi,
     blankt bar spjót í hendi:
     Ólavur kongur síggja skal,
     eg hvast mót hvøssum vendi.

 19. Gingu teir til strandar oman
     --- fagurt var tað lið ---
     Danimark kongur og Svøríkis kongur
     og Eirik' jall tann triði.

 20. Trýggjir gingu skipaflotar
     út úr Oyrasundi,
     Jarnbardur í odda sigldi,
     jallurin stýra kundi.

 21. Danimark kongur til orða tekur,
     Letur so orðini greiða:
     Hann, ið Ormin Langa tekur,
     skal hann við ognum eiga !

 22. Eirikur hugsar við sjálvur sær:
     Tó at tú manst tað royna,
     tú tekur ikki Ormin Langa
     við danskari makt aleina !

 23. Mælti tað Svøríkis kongurin,
     hann helt á brýndum knívi:
     Eg skal Ormin langa taka,
     ella lata lívið !

 24. Erikur stendur á breiðum bunka,
     klæddur í skarlak reyð:
     Tú tekur ikki Ormin Langa,
     fyrr eg síggji eg tín deyð.

 25. Eirikur talar til sínar menn:
     Kempum munnu vit møta;
     standivæl og manniliga,
     tí blóðug verður gøta !

 26. Noregis menn á kongsins knørri
     kunnu væl beita kvívi;
     gangi væl fram í hørðum stríði,
     ella lata vit lívið !

 27. Eirikur talar til Finn hin lítla:
     Tú skalt hjá mær standa;
     tú skalt verja sjálvan meg,
     um eg komi í vanda.

 28. Løgdu teir á sundið út,
     bíðaðu teir har leingi,
     longdust eftir norskum knørrum,
     at berjast mót Noregis Kongi.

 29. Løgdu teir skip við oynna inn,
     ætlaðu sær at vinna,
     hildu vakt bæði nátt og dag,
     norðmenn vildu teir finna.

 30. Nú skal lætta ljóði av,
     eg kvøði ei longur á sinni;
     nú skal eg taka upp annan tátt;
     dreingir, leggji í minni !

 31. Ólavur siglir í Eysturhavi,
     ætlar heim at fara;
     tá ið hann kom í Oyrasund,
     hann sær ein skipaskara.

 32. Høvdingar tríggir á landi standa,
     hyggja út so víða,
     sunnan síggja teir knørrin prúða
     eftir havi skríða.

 33. Dannimark kongur til orða tekur:
     Alt mær væl skal ganga:
     Krist signi míni eygu tvá,
     nú síggi eg Ormin Langa !

 34. Erikur stóð har skamt ífrá,
     talar til sínar menn:
     Kongurin av Dannimark
     hann sær ikki Ormin enn.

 35. Har kom fram ein størri knørrur,
     dreingir undraðust á,
     Svøríkis kongur til jallin talar:
     Nú man eg Ormin sjá.

 36. Tit leggið nú skip frá landi út,
     árar í hendur taka,
     laitð ei Ólav sleppa so,
     fáan hann heldur sín maka !

 37. Eirikur hyggur í havið út,
     talar til sínar menn:
     Tað svørji eg við sannan Gud,
     teir síggja ei Ormin enn.

 38. Dannimark kongur og Svørríkis kongur
     halda á skefti reyða:
     Eirikur jallur ræddur er
     at hevna sín faðirs deyða !

 39. Vreiður var tá jallurin,
     hann mælir av illum sinni:
     Annað skal eg enn orðabrask
     Noregis menn at vinna !

 40. Eirikur stendur á grønum vølli,
     tekur nú til ganga;
     Verið nú snarir á skipabunka,
     nú síggi eg Ormin Landa !

 41. Allir sóðu Ormin koma,
     allir undraðust á,
     av silki seglini
     úr stevni og gull í rá.

 42. Løgdu teir seg vegin fram
     bæði við svør og spjóti,
     norðmenn sóðu á Orminum,
     teir ivast at halda ímóti.

 43. Ólavur talar til sínar menn:
     Dýrt skulu teir meg keypa,
     ongantíð tá ræddist eg stríð,
     í dag skal eg ikki leypa !

 44. Tit leggið nú skip í stríðið fram,
     segl á bunka strúka,
     latiðteir síggja, at Noregs menn
     teir kunna væl svørðini brúka !

 45. Úlvur reyði í stavni stendur,
     gott var í honum evni:
     Leggið ei Ormin longur fram,
     sum hann hevur longri stevni.

 46. Kongurin stendur á lyfting aftur,
     í skarlak var hann klæddur:
     Nú síggi eg, mín stavnamaður
     er bæði reyður og ræddur.

 47. Kongur,tú sært meg aldrin so ræddan,
     eg tordi væl á at herja,
     goym tú lyfting so væl í dag,
     sum eg skal stavnin verja !

 48. Vreiður varð tá kongurin,
     og Úlvur til orða tekur:
     Blíðka teg aftur, harri mín,
     tí vreiði upp angur vekur !

 49. Ólavur stendur á bunkanum,
     og Úlvur til orða tekur:
     Hvør eigur hesi nógvu skip?
     Eg kenni tey ikki enn.

 50. Svaraði Torkil, kongsins bróðir,
     mælir av tungum inna:
     Dannimarks kongur og Svørríkis kongur
     vilja tín deyða vinna.

 51. Ræddir eru danskir menn
     mót norðmonnum at ganga,
     betri var teimum heima at sitið
     tann fuglaflokk at fanga.

 52. Betur kunna svenskir menn
     teir offurbollar strúka
     enn nærkast okkumso,
     at blóðugt svørð skal rúka !

 53. Ólavur gekk lfyting upp,
     ræður hann upp at hyggja:
     Hvør eigur hasi stóru skip,
     við Ormins bagborð liggja?

 54. Svaraði Herningur, kongsins svágur,
     letur so orðini falla:
     Tey eigur Eirikur Hákunsson,
     hann ber ein yvir allar.

 55. Til tað svaraði Ólavur kongur,
     frá man frættast víðari:
     Skarpur verður hildarleikur,
     tá norðmenn mót norskum stríða.

 56. Svørríkis kongur mót Ólav legði
     eina morguntíð,
     tað var sum bál at líta,
     skeiðir dundu í.

 57. Høgdu og stungu Noregis menn
     bæði við svørði og spjóti,
     títt so fullu teir svensku menn,
     sum grasið fýkur av gróti.

 58. Svørríkis kongur rópar hátt
     biður teir undan flýggja:
     Eg havi mist mítt mesta fólk,
     tað voldir mær sorg at síggja.

 59. Dannimark kongur troðkaði fram,
     ætlaði sær at vinna,
     norðmenn tóku mót honum fast,
     teir donsku menn at tynna.

 60. Roykur stóð til skýggja upp,
     reytt var sund at síggja,
     so var sagt, at danskir menn
     teir máttu undan flýggja.

 61. Eirikur leggur mót Ormi fram
     við bjørtum brandi í hendi:
     Ikki skal Ólavur rósa av,
     at eg snart frá honum vendi !

 62. Løgdu teir knørr við knarrarborð,
     hvørgin vildi flýggja;
     høvur og kroppar í havið tumla,
     øgiligt var at síggja.

 63. Einar stendur í kapparúmi
     við Tambarboga teir kalla,
     hvørja ferð pílur at boga dreiv,
     tá mundi ein maður falla.

 64. Einar stendur í kapparúmi,
     óttast ongan vanda,
     hann sá reystan Eirik jall
     aftur við róður standa.

 65. Einar spenti Tamabrboga,
     pílurin steingin strongdi,
     pílurin fleyg yvir jalsins høvur,
     róðurknappin sprongdi

 66. Einar spenti á øðrum sinni,
     ætlaði jall at fella,
     pílurin fleyg arms og síðu,
     einki var jalli at bella.

 67. Eirikur talar til Finn hin lítla
     Eg vil spyrja teg nakað,
     hvør er hann, við skørpum skotum
     ætlar meg at raka ?

 68. Til tað svaraði Finn hin lítli
     --- blóðugar vóru heldur --- :
     Tað er hasin stóri maður,
     í kapparrúmi stendur.

 69. Jallurin mælir á ørum sinni:
     Tað vil eg tær ráða,
     skjót tú handan stóra mannm
     nú stendur mítt lív í váða.

 70. Manninum kann eg einki gera,
     tí hann er ikki feigur,
     bogastreingin stilli eg á,
     tí maðurin eydnu eigur.

 71. Einar spenti á triða sinni,
     ætlaði jall at raka,
     tá brast strongur av stáli stinna,
     í boganum tókst at braka.

 72. Allir hoyrdi streingin springa,
     kongurin seg forundrar:
     Hvat er tað á mínum skipi,
     sum ógvuliga dundrar ?

 73. Svaraði Einar Tambarskelvi
     --- kastar boga sín --- :
     Nú brast Noregi úr tínum hondum,
     kongurin, harri mín !

 74. Í Harrans hondmítt ríki stendur
     og ikki í Tambarboga;
     tak tær ein av mínum bogum,
     vita, hvat teir duga !

 75. Veikir eru kongsins bogar !
     Einar ræður at svara,
     eg skal taka upp skjøld og svørð,
     og høgg skal eg ikki spara !

 76. Enn stóð fólk á báðum stavnum,
     men meg rætt um minnast,
     syrgiligt var á miðum skipi,
     tí har tók fólk at tynnast.

 77. Eirikur sprakk á Ormin upp,
     væl bar brand úr hendi,
     Herningur leyp úr lyfring niður,
     aftur ímót honum vendi.

 78. Bradust teir á miðjum skipi
     vil eg frá tí greiða,
     øvigur mátti jallurin leypa
     aftur á Jarnbrad breiða.

 79. Jallurin valdi sær reystar garpar,
     fáir finnast slíkir,
     snarliga aftur á Ormin sprakk,
     tá mátti Herningur víkja,

 80. Úlvur reyði úr stavni loypur,
     nú er stavnur reyður,
     so fleyt blóð á Orminum,
     at knørrur síndist reyður.

 81. Hart stóð stríð á miðjum skipi,
     svørð mót skjøldrum gella,
     Úlvur og Einar, frægar kempur,
     Eiriks garpar fella.

 82. Eirikur var á øðrum sinni
     aftur á bunkan rikin,
     tá sá hann, at stavnurin
     á Orminum var tikin.

 83. Jallurin mannar seg triðju ferð:
     Nú skal ikki dvína !
     Tá fall Úlvur og Herningur
     við øllum dreingjum sínum.

 84. Kongurin rópar í liftingi:
     Nú er tap í hendi;
     leypið í havið, mínir menn,
     her verður ei góður endi !

 85. Kongurin leyp í havi út,
     garpar eftir fylgdu,
     kongsins bróðir síðstur var,
     teir gjørdu, sum kongur vildi.

 86. Eirikur fekk tá Ormin Langa,
     einkin annar kundi,
     tók hann sjálvur róður í hond
     og stýrdi honum frá sundi.

  1. Will you hear the ballad of mine,
     Will you my words believe,
     About Olaf Tryggvasson,
     Here's how the rhyme revolves.

  burden(refrain): Raucous dance in the Hall,
     Dance, form a ring,
     Gladly ride Norroway's men,
     To the Hild's-Gathering

  2
                        
                               
                                 

  3. A ship was made in Norway's land,
     Goodly make was she:
     Seventy ells and four lengthwise
     The keel from [prow to] stern

  4
                      
                                   
                         

  5
                              
                                        
                                   

  6
                                  
                               
                                    

  7
                                   
                                      
                                   

  8. Here comes a man down [from the hill]
     With a sturdy bow in hand:
     "The Jarl of Ringaríki
     Has here sent me."

  9
                             
                                   
                                  

 10. "Einar shall you call me,
     Well can I stretch the bow,
     Tambar hight my manly bow,
     For striving at shooting arrows."

 11. "Listen here, young man,
     Will you fare away with me?
     You shall be my champion-arrower,
     The Serpent, [my longship,] to defend."

 12. "They come down on the strand,
     Doughty men and strong,
     The rails break and the earth shakes:
     They tug the ship from the shipyard."

 13
                     
                            
                               

 14
                                 
                                       
                        

 15
                       
                                        
                     

 16
                               
                                    
                              

 17
                                  
                              
                              

 18
                              
                                 
                                  

 19
                               
                                       
                               

 20
                     
                              
                          

 21
                            
                                  
                                 

 22
                                
                              
                                 

 23
                               
                                
                        

 24
                            
                                 
                                  

 25
                             
                            
                              

 26
                           
                                    
                            

 27
                               
                                
                          

 28
                            
                                    
                                  

 29
                         
                                 
                               

 30. Now I will let up this song awhile
     I'll recount not longer this time
     So I shall take up the second tale
     And may it be remembered far and wide

 31
                        
                               
                             

 32
                       
                                     
                       

 33
                              
                               
                                

 34
                          
                            
                               

 35
                          
                                      
                             

 36
                        
                             
                                  

 37
                          
                                    
                                

 38
                          
                               
                                  

 39
                               
                                  
                              

 40
                        
                                    
                                

 41
                       
                     
                            

 42
                             
                             
                               

 43
                                 
                                  
                                 

 44
                         
                                     
                                      

 45
                           
                                   
                                    

 46
                                
                                   
                                

 47
                             
                                  
                                  

 48
                             
                                   
                                  

 49
                             
                                  
                             

 50
                          
                                            
                             

 51
                             
                                    
                                

 52
                            
                         
                                   

 53
                              
                                  
                                 

 54
                           
                                   
                               

 55
                             
                                   
                                      

 56
                    
                             
                     

 57
                               
                                     
                               

 58
                              
                                    
                                     

 59
                         
                                  
                               

 60
                              
                                 
                              

 61
                                
                                
                                    

 62
                           
                                    
                           

 63
                               
                                     
                              

 64
                        
                               
                            

 65
                               
                                      
                          

 66
                          
                                
                              

 67
                               
                                     
                          

 68
                                   
                                
                            

 69
                           
                                
                                  

 70
                            
                               
                            

 71. Einar drew a third time,
     Meaning to strike the Jarl,
     Then burst the string of sturdy steel,
     In the bow it seemed to break.

 72. All heard the string snap,
     The king said in wonder:
     “What's that making my ship,
     Rumble so dreadfully?”

 73. Answered Einar Tambarskelvir
     Casting the bow of his
     “That was Norway breaking from your hand,
     King sire, lord of mine!”
 
 74
                          
                                
                             

 75
                          
                                        
                                   

 76
                             
                                 
                                

 77
                            
                                     
                            

 78
                          
                                
                             

 79
                         
                                   
                              

 80
                          
                             
                               

 81
                               
                                   
                         

 82
                          
                             
                         

 83
                             
                               
                               

 84
                         
                                
                                 

 85
                         
                                 
                                   

 86
                        
                                  
                               

  1. Czy wysłuchasz moją balladę,
     Czy uwierzysz moim słowom,
     O Olafie Tryggvassonie,
     Oto jak układa się rym.

  Refren: Głośny taniec w sali,
     W tańcu twórzmy krąg,
     Nordyccy mężczyźni z radością wyruszają
     Na wojenne zgromadzenie

  2
                        
                               
                                 

  3. Statek powstał na norweskiej ziemi,
     Dobrze został wykonany,
     Siedemdzesiąt i cztery łokcie długości,
     Od dzioba do rufy.

  4
                      
                                   
                         

  5
                              
                                        
                                   

  6
                                  
                               
                                    

  7
                                   
                                      
                                   

  8. Od strony wzgórza nadchodzi człowiek,
     Z solidnym łukiem w ręce,
     Jarl z Rignariki,
     Przysłał mnie tutaj.

  9
                             
                                   
                                  

 10. Mówcie mi Einarr,
     Cóż, mogę napiąć łuk,
     Tambar - mój łuk,
     By szył strzałami."

 11. Posłuchaj, młodzieńcze,
     Czy wypłyniesz ze mną?
     Będziesz mi wybornym łucznikiem,
     By Wstęgę bronić.

 12. Zeszli na brzeg
     Dzielni i silni mężczyźni,
     Pękają prowadnice i ziemia drży:
     Ściągają statek ze stoczni.

 13
                     
                            
                               

 14
                                 
                                       
                        

 15
                       
                                        
                     

 16
                               
                                    
                              

 17
                                  
                              
                              

 18
                              
                                 
                                  

 19
                               
                                       
                               

 20
                     
                              
                          

 21
                            
                                  
                                 

 22
                                
                              
                                 

 23
                               
                                
                        

 24
                            
                                 
                                  

 25
                             
                            
                              

 26
                           
                                    
                            

 27
                               
                                
                          

 28
                            
                                    
                                  

 29
                         
                                 
                               

 30. Teraz pozwolę tej pieśni przeminąć,
     Nie będę wspominał już tych chwil,
     Więc powinienem rozpocząć nową opowieść,
     I niech wszędzie, na wieki będzie pamiętana.

 31
                        
                               
                             

 32
                       
                                     
                       

 33
                              
                               
                                

 34
                          
                            
                               

 35
                          
                                      
                             

 36
                        
                             
                                  

 37
                          
                                    
                                

 38
                          
                               
                                  

 39
                               
                                  
                              

 40
                        
                                    
                                

 41
                       
                     
                            

 42
                             
                             
                               

 43
                                 
                                  
                                 

 44
                         
                                     
                                      

 45
                           
                                   
                                    

 46
                                
                                   
                                

 47
                             
                                  
                                  

 48
                             
                                   
                                  

 49
                             
                                  
                             

 50
                          
                                            
                             

 51
                             
                                    
                                

 52
                            
                         
                                   

 53
                              
                                  
                                 

 54
                           
                                   
                               

 55
                             
                                   
                                      

 56
                    
                             
                     

 57
                               
                                     
                               

 58
                              
                                    
                                     

 59
                         
                                  
                               

 60
                              
                                 
                              

 61
                                
                                
                                    

 62
                           
                                    
                           

 63
                               
                                     
                              

 64
                        
                               
                            

 65
                               
                                      
                          

 66
                          
                                
                              

 67
                               
                                     
                          

 68
                                   
                                
                            

 69
                           
                                
                                  

 70
                            
                               
                            

 71. Einarr sięgnął po trzecią strzałę,
     Chcąc trafić Jarla,
     Gdy rozległ się trzask pękającej stali
     To w łuku coś pękło

 72. Wszyscy usłyszeli trzask naciągu,
     Król rzekł w zamyśleniu:
     "Co sprawia, że mój statek,
     dudni tak strasznie?"

 73. Odpowiedział Einarr Þambarskelfir
     Dzierżąc jego łuk
     "To była Norwegia ginąca z twej ręki,
     Królu ojcze, panie mój!"

 74
                          
                                
                             

 75
                          
                                        
                                   

 76
                             
                                 
                                

 77
                            
                                     
                            

 78
                          
                                
                             

 79
                         
                                   
                              

 80
                          
                             
                               

 81
                               
                                   
                         

 82
                          
                             
                         

 83
                             
                               
                               

 84
                         
                                
                                 

 85
                         
                                 
                                   

 86
                        
                                  
                               

Źródła[]

Advertisement